Skrajne zjawiska atmosferyczne są coraz bardziej widoczne na całym świecie, a zmiany klimatyczne sieją niepokój wśród naukowców. Cierpimy z powodu susz, burze i powodzie zyskują na sile, a pokrywy lodowe topnieją w przerażającym tempie. Globalny wzrost średniej temperatury sprawił, że ekolodzy biją na alarm - niezbędne jest natychmiastowe ograniczenie emisji CO2. Ślad węglowy, jaki pozostawiamy na co dzień, może doprowadzić za kilka lat do prawdziwej katastrofy w sferach powiązanych z klimatem. Proces emisji CO2 jest bowiem najintensywniejszym procesem w historii ludzkości.
Nie od dzisiaj wiemy także, że powietrze w Polsce jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych w Europie. Stężenie benzo(a)pirenu w powietrzu wynosiło 4,8ng/m3 już w 2017roku i stale rośnie! Taki wynik uplasował nas na niechlubnym pierwszym miejscu pod względem przekroczenia średniego stężenia gazów. Oczekiwany poziom dla krajów Unii Europejskiej to bowiem 1ng/m3.
Co to jest ślad węglowy?
Carbon footprint, czyli ślad węglowy to nic innego jak suma emisji dwutlenku węgla, która bezpośrednio i pośrednio wynika z naszego stylu życia; z produktów, które kupujemy czy usług, z których korzystamy. Mamy z nią bowiem do czynienia w procesach produkcyjnych, transportowych czy usługowych. Każdy człowiek, w zależności od wyrobionych nawyków i używanych sprzętów, pozostawia więc swój indywidualny ślad węglowy. Definicja pozwala więc przełożyć treść na liczby. Każdy ślad węglowy, pomnożony przez miliardy osób na całym świecie, przekłada się bowiem na przerażające zanieczyszczenie naszej planety.
Według Global Carton Atlas, Polska plasuje się na 40 miejscu w kategorii emitowania dwutlenku węgla w skali światowej. Średni ślad węglowy człowieka to 4 tony CO2 rocznie, jednak statystyczny Polak, emituje rocznie około dwa razy więcej, bo aż 8 ton dwutlenku węgla. Najwięcej zanieczyszczeń, bo aż 18ton(!) generują jednak mieszkańcy najbogatszych państw, w tym obywatele USA i Kanady.
Ślad węglowy – prosta wizualizacja
Same liczby nie mówią nam zbyt wiele. Bo co mówi nam informacja, „ślad węglowy człowieka to 4 tony CO2 rocznie”? Na przykład tyle, że roczna emisja dwutlenku węgla mogłaby wypełnić nawet pięć basenów olimpijskich. Objętość jednej tony dwutlenku węgla wynosi bowiem mniej więcej 556 m3, co daje nam jakieś 550 tysięcy litrów.
Biorąc zatem pod uwagę fakt, że ślad węglowy powstaje nieustannie i jednocześnie w każdym domu, możemy założyć, że duże miasto, liczące 8mln mieszkańców, jak Nowy Jork, stale emituje ilość dwutlenku węgla, mogącą wypełnić 44 miliony takich basenów olimpijskich rocznie. To przytłaczająco wysokie wartości, nie mówiąc o tym, jaki ślad węglowy powstaje w większych aglomeracjach.
Obliczanie śladu węglowego
Kalkulator śladu węglowego pomaga w inwentaryzacji naszych emisji i pokazuje, co zrobić, by je ograniczyć. Dostępny jest w formie jednorazowej na wielu stronach internetowych (między innymi kalkulator śladu węglowego stworzony przez ONZ czy na carbonfootprint.com) lub w formie aplikacji, która stale monitorują i kontrolują nasz osobisty ślad węglowy.
Na obliczanie śladu węglowego składa się kilka wytycznych. Kalkulator spyta nas przede wszystkim o rodzaj budynku, w którym mieszkamy; poziom jego izolacji; sposób ogrzewania, ilość zużywanej energii, w tym: rodzaj żarówek, klasy energetyczne sprzętów RTV i AGD oraz o środek transportu, jakim na co dzień się poruszamy. Jeśli jest to głównie samochód, kalkulator śladu węglowego weźmie pod uwagę wtedy napęd naszego samochodu, średnie spalanie i ilość przejeżdżanych kilometrów w ciągu miesiąca. Bez odpowiedzi nie mogą pozostać także pytania, dotyczące naszych nawyków żywieniowych. Ważna w tym wypadku będzie ilość zjadanego mięsa, pochodzenie produktów spożywczych, które wybieramy oraz ich opakowanie.
Wynik, to ślad węglowy, porównany do średniego polskiego, europejskiego i światowego śladu węglowego.
Jak zmniejszyć ślad węglowy?
Za zaburzenie naturalnej równowagi wszystkich systemów i zmiany na całym świecie odpowiada ludzkość. To nasze wybory i działania wprowadzają do atmosfery dwutlenek węgla i jego ekwiwalenty, pozostawiając coraz większy ślad węglowy. Każdy z nas jest odpowiedzialny za te wartości, dlatego tak ważne jest zatrzymanie, a przynajmniej ograniczenie naszych negatywnych nawyków, które wpływają destrukcyjnie na środowisko.
Redukcja śladu węglowego opiera się wbrew pozorom na nietrudnych działaniach, które wprowadzone w życie, mogą wpłynąć na zatrzymanie katastrofy ekologicznej. Lodowce na Arktyce topnieją bowiem w zastraszającym tempie, a zanieczyszczenie powietrza sięga najwyższych wartości w historii świata.
Przedstawiamy zatem kilka sposobów na to, jak zmniejszyć swój ślad węglowy:
-
Odpowiedzialne podróże – wyjazdy do ciepłych krajów to rodzaj odpoczynku, którego ciężko sobie odmówić. Podróże lotnicze przyczyniają się jednak w znacznym stopniu do zanieczyszczania atmosfery i zwiększają nasz ślad węglowy. Samoloty pozostawiają bowiem w wysokich częściach troposfery nie tylko dwutlenek węgla, ale także tlenki azotu, smugi kondensacyjne i cząstki sadzy, które mają wpływ na efekt cieplarniany.
Nie inaczej jest w przypadku innych środków transportu. Ślad węglowy samochodu odpowiada bowiem aż za jedną trzecią(!) całości śladu węglowego przeciętnego Polaka. W tym wypadku radzi się zastąpić samochód komunikacją zbiorową lub rowerem, który jest najlepszym rozwiązaniem na redukcję śladu węglowego.
-
Przemyślane zakupy – produkcja przemysłowa, emitująca bezpośrednio gazy do atmosfery tworzy ślad węglowy produktów spożywczych, na którego wielkość mają wpływ nasze decyzje zakupowe. Na pytanie zatem „jak zmniejszyć ślad węglowy?”, podpowiadamy, by w pierwszej kolejności wybierać produkty lokalne, bowiem to właśnie import produktów spożywczych do kraju wpływa destrukcyjnie na efekt cieplarniany.
Na ślad węglowy jedzenia wpływ ma również forma jego opakowania i przenoszenia. Chodźmy więc na zakupy z ekologicznymi torbami wielokrotnego użytku oraz strońmy od foliowych woreczków i plastikowych opakowań.
-
Mniejsza ilość spożywanego mięsa – z badań wynika, iż amerykańscy weganie generują o połowę mniejszy ślad węglowy (1,5 tony) niż miłośnicy mięsa. Wyprodukowanie 1kg mięsa wiąże się bowiem z hodowlą, która wytwarza od 20-50% wszystkich gazów cieplarnianych. Zaleca się więc kupowanie nie tylko mięsa od lokalnego hodowcy, ale także mięsa najmniej przetworzonego.
-
Oszczędność energii – obecnie większość ludzi jest posiadaczem przynajmniej kilku, jak nie kilkudziesięciu urządzeń, które do pracy potrzebują energii elektrycznej. Ta z kolei ma ogromny wpływ na generowanie dwutlenku węgla. W czołówce urządzeń, które pobierają najwięcej prądu jest z pewnością czajnik elektryczny. Uwagę należy zwrócić również na urządzenia, które pozostawiamy w kontakcie. Ładowarka podłączona do kontaktu, nawet bez ładowania, będzie pobierała jakąś część energii.
Redukcja śladu węglowego w tym przypadku będzie polegała na zamianie źródeł energii. Czajnik elektryczny zamieniamy więc na gazowy, wymieniamy żarówki na energooszczędne, a tradycyjne dostawy energii na te odnawialne.
Ślad węglowy samochodów elektrycznych
Jeśli redukcja śladu węglowego opiera się na oszczędzaniu energii, to w zasadzie od razu nasuwa się pytanie o ślad węglowy samochodów elektrycznych. Co w takim wypadku jest przyjaźniejsze dla środowiska – samochód elektryczny czy samochód na benzynę?
Otóż standardowy samochód spalinowy zużywa pokaźne ilości energii. David MacKey w jednej ze swoich książek podaje, iż jest to nawet około 70kWh na 100km. Samochód elektryczny z wynikiem 20kWh na 100km wydaje się być zatem nieco lepszym rozwiązaniem. Jednak to, że samochód elektryczny nie posiada rury wydechowej, nie oznacza, że źródło jego zasilania jest nieskazitelnie czyste. Otóż energia elektryczna, którą ładuje się samochodowe akumulatory, pochodzi w większości przypadków ze spalania węgla. Przejechanie więc 100km samochodem elektrycznym może generować nawet 20 kg dwutlenku węgla, przerażająco wpływając na ślad węglowy.
Mało tego, produkcja jednego akumulatora np. do Tesli uwalnia tyle samo CO2 do atmosfery, ile 8 lat jazdy samochodem na benzynę (!), a sam samochód elektryczny Tesla S z baterią o mocy 100kWh zanim zostanie wprowadzony do ruchu pozostawia ślad węglowy wartości 17,5tony CO2, co stanowi ponad dwu-krotność rocznego śladu węglowego przeciętnego Polaka.
Cyfrowy ślad węglowy
Cyfrowy ślad węglowy to przede wszystkim efekt ciągłego korzystania z internetu na szeroką skalę oraz używania sprzętów elektronicznych. Obecnie, można oszacować, iż godzina surfowania w internecie, pozostawia taki sam ślad węglowy, jak przejechanie 4km samochodem. W globalnej skali, porównuje się nawet cyfrowy ślad węglowy do emisji gazów transportu lotniczego, który uważany jest za wyjątkowo destrukcyjny.
Cyfrowy ślad węglowy powstaje przede wszystkim poprzez dużą ilość energii, która niezbędna jest do przeprowadzenia wszystkich aktywności internetowych. Energia elektryczna pozyskiwana jest w procesie spalania węgla, a ten wiąże się z kolei z ogromną ilością emisji gazów cieplarnianych.
Czynności, które zwiększają cyfrowy ślad węglowy to:
-
ładowanie laptopów, telefonów, głośników i innych sprzętów oraz pozostawianie w ciągłym podłączeniu modemów internetowych, routerów czy komputerów stacjonarnych;
-
streaming danych – za sprawą serwisów udostępniających seriale, filmy i muzykę przez internet, konsumpcja danych z roku na rok jest coraz większa. Duży wpływ na streaming ma również większa popularność sprzedaży internetowej czy konferencji online;
-
rozległa infrastruktura i instalacja okablowania – budowa i utrzymanie rozbudowanych serwerowni pochłaniają ogromne ilości energii elektrycznej. Mało tego, takie centra danych wymagają odpowiednich warunków, w tym także optymalnej temperatury, wilgotności itp.
-
proces produkcji sprzętu elektronicznego – transport takiego sprzętu zwykle odbywa się drogą lotniczą, morską lub transportem drogowym, co powoduje, że ślad węglowy jeszcze bardziej wzrasta.
W dzisiejszym świecie niemożliwe jest całkowite zredukowanie śladu węglowego. Zatem jak zmniejszyć ślad węglowy pozostawiany drogą cyfrową? Najprostszym sposobem jest oczywiście ograniczenie aktywności internetowej, szczególnie tej mało konstruktywnej, czyli np. wertowania Facebooka, czy Instagrama dla zwykłego zabicia czasu, odtwarzania filmów, na które nie zwracamy uwagi, czy prowadzenia wideorozmów, w momencie, gdy zwykły kontakt telefoniczny byłby wystarczający. Najlepiej, jeśli w ogóle rozmowy na komunikatorze przenieślibyśmy do świata offline i spotkali się z przyjaciółmi na kawę, zakupy zrobili fizycznie, a nie przez internet, a oglądane filmy odtwarzali w mniejszej rozdzielczości. Zaledwie kilka prostych czynności, które z pewnością zmniejszyłyby nasz osobisty ślad węglowy.
Ślad węglowy – TerGo, Plan Be, Worksmile
Raportowanie i publikowanie przerażających danych na temat zanieczyszczenia i emisji dwutlenku węgla może przynieść dobre skutki. Przede wszystkim takie informacje budują powszechną świadomość zła, jakie niesie za sobą ślad węglowy, ale także prowokują do działania i zmian zarówno indywidualne jednostki, jak i firmy, będące często największym zagrożeniem dla środowiska. Ślad węglowy organizacji lub ślad węglowy firmy, zatrudniającej setki osób, korzystających z wielu maszyn, urządzeń, komputerów, może mieć katastrofalny wpływ na atmosferę.
Mało tego, konsumenci zaczęli wymagać rzeczywistych działań od firm, które mogą i powinny dostosować się do nowych wymogów ekologicznych. Przedsiębiorstwa, które nadal będą pozostawiały znaczący ślad węglowy, mogą więc utracić cennych klientów.
TerGo, Plan Be czy Worksmile to właśnie jedne z narzędzi, które raportują ślad węglowy niskim kosztem oraz wspierają proces osiągnięcia neutralności klimatycznej osobom fizycznym jak i prawnym, obliczając emisję gazów cieplarnianych, biorąc pod uwagę zarówno ślad węglowy produktu, jak i całego przedsiębiorstwa. Wszystko odbywa się oczywiście zgodnie z normami ISO 14064-1 i zgodnie z GHG Protocol.
TerGo
TerGo to organizacja, która pomaga wszelkim podmiotom osiągnąć cele w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych również za pomocą aplikacji mobilnej. TerGo zwiększa świadomość problemu, jakim jest ślad węglowy, promując tym samym korzystanie z produktów i usług neutralnych węglowo.
TerGo wytycza przede wszystkim ścieżkę dla przedsiębiorstw, które chcą wdrażać u siebie strategię insettingową, czyli strategię zrównoważonego zarządzania łańcuchem dostaw, polegającą na ograniczeniu emisji CO2 bez konieczności polegania na innych podmiotach. Firmy, które inwestują w takie praktyki, przechwytują emisje lub przynajmniej je ograniczają.
TerGo pomaga firmom osiągnąć ponadto neutralność klimatyczną, ustalić strategię kompensacji oraz obliczyć dotychczasową emisję, sporządzając raporty, w tym także raporty neutralności klimatycznej, wskazujące na konkretne działania redukujące emisje.
TerGo pomaga także w budowaniu ekologicznego wizerunku marki, oferując strategie marketingowe w celu wypromowania podjętych działań.
Aplikacja TerGo umożliwia także zarabianie kredytów węglowych, czyli tak zwanych TERsów, które otrzymuje się dzięki podejmowaniu dobrych decyzji dla środowiska i zmniejszaniu śladu węglowego. Takie TERsy można później sprzedać firmom, które na drodze do neutralności węglowej, muszą skompensować swoje emisje. Środki ze sprzedaży są przekazywane następnie użytkownikowi aplikacji.
Plan Be Eco Kit
ERM, czyli Eco Relation Manager pozyskuje i analizuje dane oraz raportuje ślad węglowy dla swoich klientów w sposób niskobudżetowy i niewymagający eksperckiej wiedzy. Możliwości jakie daje Plan Be to przede wszystkim:
-
Możliwość generowania prognoz emisji dwutlenku węgla w oparciu o zasady gospodarki cyrkulacyjnej
-
Eco label & True Costs – etykietowanie ekologiczne oparte na ekonomii kosztów rzeczywistych
-
Monitorowanie dostaw
-
Uwzględnianie emisji z każdych trzech zakresów, w tym także od wydobycia do utylizacji produktu
-
Możliwość wyboru formatu raportowania
-
Opieka Green Managera, wspierającego proces wdrożenia, analizy i regulacji
Ponadto dostępna jest także Aplikacja Plan Be, która nie tylko dostarcza wiedzę na temat śladu węglowego, ale także wspiera i kształtuje eko nawyki swoich klientów i ich pracowników. Aplikacja personalizuje wyzwania i inicjatywy pod ofertę swojego klienta, oraz weryfikuje artykuły i porady w oparciu o realne dane firmy. Aplikacja ślad węglowy Plan Be pozwala także na eko rywalizację zespołową w firmie.
Dzięki raportowaniu, Plan Be wspiera budowę eko nawyków, obniżając tym samym ślad węglowy firmy i budując tym samym wizerunek przedsiębiorstwa „eco-friendly”.
Worksmile
Użytkownicy platformy Worksmile mogą z kolei indywidualnie kontrolować i monitorować na swoim profilu, zaoszczędzone przez siebie CO2. To rozwiązanie, dzięki któremu, użytkownicy dbają o lepsze funkcjonowanie naszej planety oraz determinują się nawzajem, zwielokrotniając zachowania, mające dobroczynny wpływ na zdrowie i środowisko.