Pergola tarasowa to wyjątkowo efektowna, a tym samym genialna w swej prostocie dekoracja tarasu lub ogrodu. Takie zadaszenie tarasu dodaje przydomowej przestrzeni niepowtarzalnego uroku, lekkości, naturalności, ale też odrobiny magii. Pergola tarasowa pomaga bowiem wyczarować w naszym ogrodzie idealne miejsce odpoczynku, kuszące pięknymi kolorami i kojące zielenią subtelnego bluszczu. To właśnie z takimi tradycyjnymi, prowansalskimi i angielskimi ogrodami kojarzyły nam się do niedawna pergole pełne kwiatów.
Nowoczesne pergole tarasowe znajdą swoje miejsce jednak tuż przy wyjściu z salonu do ogrodu lub w narożniku tarasu. Występują w różnych kształtach, układach i mogą być wykonane z różnych materiałów. Różnorodność tego typu konstrukcji zapewnia uniwersalność i ponadczasowość, a rozwój technologii pozwala dostosować parametry oraz wygląd konstrukcji do naszych preferencji.
Segment rynku nowoczesnych pergoli na taras jest jednak stosunkowo świeży, a wiedza konsumentów niewielka. Przed wyborem należy zatem poznać istotne cechy pergoli oraz dedykowane jej rozwiązania.
Pergole tarasowe – historia
Na wstępie należy zaznaczyć, że pergola tarasowa posiada swoją własną definicję. Otóż już od czasów średniowiecza określano ją jako „budowlę ogrodową w postaci zacienionej alei lub element budynku w architekturze”. W zależności jednak od poszczególnych epok architektonicznych, pergole ogrodoe przybierały różne formy (od lekkiej, niezbyt wyszukanej, drewnianej konstrukcji, po marmurowe, żelbetonowe, masywne kolumny). Niemniej jednak zawsze, składała się ona z dwóch rzędów podporowych i ułożonej na nich belek lub kratownicy, podtrzymującej najczęściej pnące rośliny.
W architekturze modernistycznej, pergola tarasowa była stosowana przed i po II wojnie światowej w Europie oraz Stanach Zjednoczonych. Najczęściej jednak stosowano je w awangardowych budynkach mieszkalnych i hotelach, instalując je na tarasach dachowych w postaci żelbetonowych elementów. W architekturze modernistycznej, pergole ogrodowe miały pełnić jednak głównie rolę podpory pnących roślin i miejscowego zacienienia. Integrowały budynki z niebem i były nośnikiem dodatkowego oświetlenia elektrycznego.
Czy pergola tarasowa wymaga zezwolenia lub zgłoszenia?
Wiele osób, zanim przystąpi do projektowania pergoli wśród przydomowej przestrzeni, zastanawia się, czy tego typu zadaszenie tarasu nie wymaga przypadkiem zgłoszenia do urzędu, czy też zezwolenia na budowę.
Otóż pergola tarasowa znajduje się w kategorii obiektów, które nie wymagają przeprowadzenia żadnych procedur w urzędzie. Jest jednak jedna uwaga. Pergola musi mieć nie więcej, jak 35 metrów kwadratowych.
Obiekty, które również nie wymagają pozwolenia na budowę i zgłoszenia w urzędzie to:
- wiaty do 50m2
- altany i wyżej wspomniane pergole tarasowe o powierzchni zabudowy do 35m2 (jednak nie więcej niż dwie na działce o powierzchni 500m2)
- obiekty małej architektury (piaskownice, huśtawki, posągi)
- ogrodzenia o wysokości do 220cm
- przydomowe baseny i oczka wodne do 50m2
Pergola tarasowa – drewniana czy aluminiowa?
Mała architektura ogrodowa, bo tak nazywana jest także często pergola tarasowa, może być wykonana z różnych materiałów. Czasami pergole tarasowe produkuje się, wykorzystując bambus, stal, cegły czy beton. Jednak najbardziej popularny materiał na pergole to drewno i aluminium.
Decydując się zatem na taką konstrukcję, powinniśmy kierować się nie tylko estetyką, ale przede wszystkim funkcjonalnością. Pergola tarasowa, jako instalacja całoroczna musi być bowiem odporna na promieniowanie UV, spore amplitudy temperatur, opady deszczu oraz szereg innych czynników atmosferycznych, charakterystycznych dla naszego klimatu.
Nowoczesne pergole tarasowe, jako stały element aranżacji przydomowej, muszą być przystosowane do zmiennych, dość trudnych warunków, panujących w naszym kraju, a te nie należą do stabilnych. Chimeryczna pogoda lubi zmieniać się bowiem z godziny na godzinę, szczególnie latem, dlatego konieczna jest stabilna i trwała konstrukcja. W innym wypadku, pergola tarasowa szybko zacznie tracić na wartości i estetycznym wyglądzie.
Inwestując zatem w tego typu zadaszenie tarasu, nie przerywając sobie jednocześnie błogiego odpoczynku przez nagły deszcz lub zbyt mocne słońce – trzeba rozsądnie wybrać materiał na pergolę ogrodową.
Pergola drewniana
Pergole tarasowe drewniane to doskonały pomysł dla zwolenników tradycyjnych rozwiązań. Pięknie prezentują się przy obiektach w stylu rustykalnym i idealnie uzupełniają także stare, swojskie budownictwo. Doskonale współgrają z naturą, pnącymi roślinami, rabatkami czy drzewkami. Drewno jest bowiem materiałem stosowanym od wielu pokoleń, jednak jak każdy materiał ma swoje wady i zalety. Jego największą zaletą jest zdecydowanie atrakcyjny design. Nie od dziś wiadomo bowiem, że drewniane pergole charakteryzują się wyjątkową elegancją i klasą. Mało tego, łatwo dopasować je do pozostałych konstrukcji i elewacji obiektu.
Drewniana pergola sprawi także wrażenie ekskluzywnej i z pewnością przykuje uwagę gości. Ponadto, drewniana konstrukcja będzie cechowała się stabilnością, znosząc nawet porwisty, mocny wiatr. Zaimpregnowana pergola będzie także odporna na warunki atmosferyczne i inne czynniki zewnętrzne.
Zdecydowanie największą wadą, będzie konieczność konserwacji drewnianych pergoli. Niezaimpregnowana pergola tarasowa z drewna może bowiem szybko ulec deformacji pod wpływem wilgoci. Nierzadko dochodzi również do gnicia drewna, co stopniowo osłabia całą konstrukcję, powodując nagłe pęknięcia, stanowiące zagrożenie dla osób przebywających pod zadaszeniem.
Minusem drewnianych pergoli może być też ich relatywnie wysoki koszt. Wysokiej klasy belki nie należą bowiem do najtańszych, ale jeśli spojrzeć na jakość, nie należy przekładać ceny ponad nią. Dlatego, decydując się na drewniane pergole tarasowe, należy wziąć pod uwagę parametry drewna, wskazujące na klasę wytrzymałościową i jakość całej konstrukcji.
Pergole tarasowe drewniane mogą zatem stanowić piękną ozdobę i uzupełnienie każdego domu nawet przez kilkadziesiąt lat, pod warunkiem, że będą odpowiednio konserwowane.
Drewno konstrukcyjne
Drewno konstrukcyjne to drewno produkowane w celu uzyskania długich elementów konstrukcyjnych, do budowy rozległych konstrukcji. To zaawansowany technicznie produkt, który umożliwia osiągnięcie parametrów wytrzymałościowych odpowiednich dla praktycznie każdej konstrukcji.
- Drewno konstrukcyjne KVH – to drewno, które najczęściej występuje w klasie C24, czyli niemal najwyższej klasie wytrzymałościowej. Może osiągać długość nawet do 16m, ale głównie produkuje się je w standardowych długościach 13m. Drewno konstrukcyjne na pergole KVH pozbawiane jest także rdzenia, co sprawia, że jest ono mniej podatne na pęknięcia.
- Drewno konstrukcyjne BSH – drewno konstrukcyjne na pergole BSH powstaje w wyniku naklejania na siebie kolejnych warstw lameli. Proces produkcji lamel jest identyczny, jak w przypadku wytwarzania drewna KVH, co oznacza, że kolejne elementy są łączone ze sobą przez mikrowczepy, aż do momentu uzyskania elementu o określonej długości.
Pergola metalowa
Pergole metalowe, w tym także pergole tarasowe aluminiowe, przede wszystkim mogą mieć dowolnie wybrany przez nas kształt, dlatego zdecydowanie łatwiej jest wykonać z nich indywidualny, fantazyjny projekt o dekoracyjnym charakterze. W przeciwieństwie do drewnianych pergoli, które głównie wykonuje się na zamówienie u stolarza – metalowe elementy pergoli na taras zakupimy gotowe w sklepie.
Pergole metalowe na taras są też łatwe w montażu i korzystne cenowo. Pergola aluminiowa jest bowiem relatywnie tania, a mimo to dostępna w wielu wzorach i kolorach.
Zaletą tego typu konstrukcji jest również brak konieczności konserwowania materiału. Należy jednak pamiętać, że metal bywa przez to podatny na korozję, która osłabia całą strukturę. Decydując się zatem na pergolę aluminiową, należy wybierać wyłącznie elementy, które zostały zabezpieczone powłoką antykorozyjną. Na uwagę zasługują z pewnością pergole malowane proszkowo, które są w pełni odporne na wilgoć i inne czynniki atmosferyczne. Ponadto, powierzchnia pergoli malowanej proszkowo jest dopracowana i perfekcyjnie gładka.
Pergola tarasowa – wymiary
Wymiary pergoli tarasowych to dość indywidualna kwestia. Nie można bowiem, jednoznacznie określić, jaka konstrukcja sprawdzi się najlepiej w każdym ogrodzie. Wiele zależy od ilości wolnej przestrzeni, przeznaczenia i preferencji użytkowników. Dlatego, tak ważne jest przy projekcie wskazanie, gdzie pergola tarasowa będzie wybudowana. To właśnie lokalizacja, będzie świadczyła bowiem o rozpiętości wymiarów pergoli.
Minimalna wysokość pergoli powinna jednak wynosić około 250 – 300cm. Niższe konstrukcje mogą być niewygodne w użytkowaniu, dlatego nie są rekomendowane przez ekspertów. Wysokość prawie trzech metrów zapewni z kolei swobodne przemieszczanie się, tym bardziej jeśli planujemy ulokować na pergoli pnące rośliny, które same w sobie odbiorą nieco przestrzeni.
Pergola tarasowa nie powinna być jednak zbyt wysoka. Im wyższa pergola, tym konstrukcja staje się bardziej narażona na działanie wiatru lub innych warunków otoczenia. Musi zatem spełniać określone normy wytrzymałościowe, na które wpływ ma odległość pomiędzy słupami. Najlepiej, jeśli będzie wynosiła ona 170-250cm, jednak najważniejsze, żeby była ona proporcjonalna do wysokości konstrukcji. Priorytetem jest bowiem zachować maksymalną stabilność.
Nie należy zapominać także o przekroju słupów, które mają stanowić podparcie konstrukcji. Zbyt cienkie belki mogą bowiem nie utrzymać ciężaru zadaszenia, dlatego najczęściej wybieranymi są słupy do pergoli o przekroju 9x9cm. Przy dużych pergolach, stosuje się belki o przekroju 14x14cm.
Odległość między rzędami słupów powinna wynosić 150-300cm, jednak osłona tarasowa o dużej rozpiętości powinna mieć zamontowane dodatkowe wsparcie poprzeczne pośrodku.
Pergola lamelowa – wady i zalety
Pergola tarasowa lamelowa, czyli tak zwany Hard Top, charakteryzuje się szczególnym wypełnieniem dachu i ścian w postaci lameli- czyli ruchomych listew, które można dowolnie regulować przy pomocy urządzenia mobilnego lub dedykowanego pilota, ustawiając je pod różnym kątem, w zależności od aktualnych potrzeb. Taka konstrukcja pozwala kontrolować ilość wpadającego światła, umożliwiając częściową lub całkowitą ochronę przed słońcem i dając poczucie prywatności. W pozycji zamkniętej, pergola z dachem lamelowym szczelnie chroni również przed wiatrem, a system odprowadzania wody do rynien, ukryty w stelażu, zapobiega zalaniom i korozji.
Pergola z dachem lamelowym to obecnie najbardziej innowacyjne rozwiązanie w kategorii zadaszeń tarasowych. Dzięki nowoczesnemu systemowi sterowania, błogi wypoczynek na tarasie nie wymaga wstawania z fotela. Poszczególnymi elementami zarządzać można bowiem z dowolnego miejsca na świecie, mając wyłącznie dostęp do internetu.
Niektóre systemy pozwalają na automatyczne lub symulacyjne dostosowanie zadaszenia tarasu do warunków pogodowych, bez potrzeby jakiejkolwiek ingerencji. To bardzo duża zaleta, która zwiększa bezpieczeństwo gospodarstwa w momencie naszej nieobecności.
Przeciwieństwem pergoli Hard Top są pergole tarasowe Soft Top, które różni (jak sama nazwa wskazuje) top. Bo mimo, iż obie konstrukcje zapewniają tak samo skuteczną ochronę, tak Soft Top zadaszona jest miękkim, materiałowym dachem, który nadaje zupełnie innego charakteru. Pergola tarasowa Soft Top łagodzi stylistykę elewacji i buduje większe poczucie przytulności. Tak samo, jak w przypadku pergoli Hard Top – Soft można również złożyć dzięki systemowi sterowania. Soft Top można także zdecydowanie łatwiej spersonalizować względem koloru materiału i stelaża.
Pergola przyścienna czy wolnostojąca
Przyjęło się, że nowoczesna pergola tarasowa ma stanowić uzupełnienie przestrzeni przydomowej w postaci zadaszenia, opierającego się jedną stroną o dom. Druga strona powinna być wsparta na dwóch podporach. Nie jest to jednak jedyne rozwiązanie. Otóż, jeśli dysponujemy większą przestrzenią w ogrodzie, możemy zamontować pergolę wolnostojącą, która pozwoli nam podzielić ogród na segmenty, wyznaczając przestrzeń wypoczynkową w głębi ogrodu.
Solidna i wytrzymała konstrukcja pergoli sprawia, że bez żadnych przeszkód możemy ją wykorzystać jako wolnostojące zadaszenie jacuzzi czy grilla. W takim wypadku, nie jesteśmy uzależnieni konstrukcyjnie od ściany budynku i tym samym nie musimy brać po uwagę koloru elewacji. Mamy większą swobodę w wyborze kolorystyki i miejsca, w którym miałaby stanąć wolnostojąca pergola tarasowa.
Pergola tarasowa przyścienna daje jednak poczucie całości i kompletności. Dzięki niej nasz dom sprawia wrażenie wykończonego, a nasz salon nabiera innego znaczenia. Jego powierzchnia zostaje bowiem poszerzona o zewnętrzny taras, na którym możemy spędzać czas bez względu na warunki pogodowe.
Pergola tarasowa – akcesoria i wyposażenie
Kiedy sezon na opalanie i wylegiwanie się w ogrodzie trwa zdecydowanie za krótko, warto poszerzyć opcjonalnie wyposażenie pergoli, które umili i wydłuży czas spędzany na świeżym powietrzu. Akcesoria takie jak np. rolowane przesłony chroniące przed wiatrem, szklane przesuwne panele, promienniki generujące ciepło, czy oświetlenie LED, pozwolą cieszyć się zieloną przestrzenią niezależnie od pogody.
- System SOMFY – Somfy to światowy lider w produkcji inteligentnych rozwiązań w kategorii automatyki i napędów do markiz, pergoli czy bram, który stawia głównie na rozwój i innowacje.
- System TELECO – centrala, dzięki której możemy w łatwy sposób kontrolować sterowanie pergoli, przy pomocy specjalnego pilota.
- Nagłośnienie – nowoczesna centrala Bluetooth połączona z systemem nagłośnienia, wbudowanym w ramę konstrukcji, pozwala odtwarzać ulubione kawałki ze smartfona, laptopa czy tabletu. Przyjemny podkład muzyczny uświetni bowiem każde spotkanie z bliskimi na świeżym powietrzu.
- Promiennik ciepła – okres jesienno-zimowy wcale nie musi oznaczać rezygnacji z zewnętrznego wypoczynku, szczególnie jeśli nasza pergola tarasowa zostanie wyposażona w promiennik ciepła. Energia cieplna emitowana przez lampy ogrzewa bowiem wnętrze i osoby znajdujące się w ich otoczeniu. Urządzenie montuje się zazwyczaj na ścianie budynku lub na spodzie pergoli. Promienniki sterowane są i regulowane dedykowanym pilotem.
- Czujniki – to jedne z najczęściej wybieranych dodatków do pergoli. To system automatyki pogodowej, w którego skład wchodzą czujniki wiatr, śniegu czy deszczu. Ten inteligentny system sprawia, że przy niesprzyjających warunkach pogodowych, lamele dachowe zostają automatycznie schowane, co przekłada się na żywotność całej konstrukcji.
- Oświetlenie LED – bardzo istotny element wyposażenia pergoli. Zastosowanie bowiem punktów LED lub listew oświetleniowych, pozwala skutecznie wydłużyć czas wypoczynku na tarasie, tworząc dodatkowo wyjątkową atmosferę. System może być wygodnie sterowany za pomocą pilota lub włącznika ściennego. Oświetlenie LED w pergoli można zamontować na lamelach albo prowadnicach, a to prezentuje się fenomenalnie.
- System przeszkleń – to elegancka a zarazem komfortowa zabudowa tarasu, która nie tylko osłania pergolę przed warunkami atmosferycznymi, ale nie ogranicza przy tym widoczności. Szklane panele są bowiem transparentne i wykonane ze szkła hartowanego o grubości 8,10 lub 12mm. Dzięki takim przesuwnym panelom, nasza pergola tarasowa staje się w zasadzie konstrukcją całoroczną, chroniącą wnętrze przed hałasem, zabrudzeniami i innymi czynnikami zewnętrznymi.
Przykładowe wyceny i realizacje
Pergola SELT
Pergola tarasowa SELT to zadaszenie polskiego producenta, które jako produkt całoroczny, charakteryzuje się wysoką odpornością na warunki atmosferyczne. Konstrukcja wykonana została z trwałego, ekstrudowanego aluminium, malowanego proszkowo. Jego ekskluzywny i nowoczesny design poparty został estetycznym wykończeniem każdego elementu.
Pergola tarasowa SELT dzięki napędowi elektrycznemu firmy SOMFY i dedykowanemu pilotowi 5-kanałowemu, pozwala na regulację kąta nachylenia ruchomych piór, a nowoczesny system odprowadzania wody, zapobiega zalaniom.
Przykładowa wycena pergoli lamelowej 300×500 ze sterowaniem automatycznym, montażem i transportem:
- Pergola 3,00 x 5,00m: 30000zł brutto
- Refleksola na ścianę 3m: 3700zł brutto
- Refleksola na ścianę 5m: 5700zł brutto
- RAZEM: 39400zł brutto
Pergola PORTOFINO
Pergola tarasowa PORTOFINO to wyjątkowo uniwersalna, a zarazem elegancka zabudowa tarasu. Łączy w sobie bowiem prostotę z trwałością i komfortem użytkowania. Składa się z najwyższej jakości materiałów – ekstrudowanych profili aluminiowych oraz zadaszenia tkaninowego Techprotect 3D, które wykazuje wysoką odporność na promieniowanie słoneczne i opady atmosferyczne.
Pergola tarasowa PORTOFINO jest ponadto wyjątkowo stabilna i odporna na wiatr o sile 120km/h. System orynnowania, dyskretnie zintegrowany z konstrukcją, skutecznie odprowadza wodę, nie powodując zalań.
Przykładowa wycena dla pergoli 570×300 ze sterowaniem SOMFY, montażem, systemem odprowadzania wody i oświetleniem LED:
- Pergola 5,7m x 3,0m : 25370 netto
- Daszek systemowy : 1920zł netto
- Sterowanie radiowe pilotem : 610zł netto
- Oświetlenie LED : 2750zł netto
- RAZEM: 30650zł netto
Pergola TOSCANA
Pergola tarasowa TOSCANA to innowacyjna forma i minimalistyczny design w jednym. Model ten posiada zadaszenie lamelowe, posiadające zakres obrotu od 0 do 135 stopni, dzięki czemu dostarcza taką ilość światła, jaką na ten moment potrzebujemy. Ponadto pergola z obrotowymi lamelami zapewnia odpowiednią cyrkulację powietrza i skutecznie zabezpiecza wnętrze przed deszczem.
Konstrukcja wykonana z ekstrudowanego aluminium znosi powiewy do 120km/h i obciążenia śnieżne do 120kg/m2. Zintegrowany system, ukryty we wnętrzu konstrukcji, skutecznie odprowadza wodę, a promienniki ciepła i szklana zabudowa mogą stanowić doskonałą alternatywę dla ogrodu zimowego.
Przykładowa wycena dla pergoli 570×300 ze sterowaniem elektrycznym TELECO, montażem, systemem odprowadzania wody i oświetleniem LED:
- Pergola 5,7m x 3,0m : 37370zł netto
- Sterowanie Teleco + pilot : 820zł netto
- Oświetlenie LED : 2750zł netto
- RAZEM: 40940zł netto