Sezon wegetacyjny dla roślinności w naszym kraju kończy się jesienią i już wówczas mogą wystąpić pierwsze przymrozki. Zimą z kolei może być wprawdzie różnie, ale bez względu na doniesieniach o ocieplaniu się klimatu spodziewanie się nawet dużych mrozów jest co najmniej rozsądne. Posiadacze ogrodów, o ile pragną cieszyć się swoimi roślinami w kolejnym sezonie, muszą więc rozejrzeć się po nich i zidentyfikować rośliny, którym mróz może zaszkodzić albo nawet je zniszczyć. Gdy takie rośliny występują, ogrodnik albo sadownik ma do dyspozycji sporo różnorakich materiałów do ich ochrony. Jakie są to materiały i jak ich należy używać?
Rodzaje roślin nieodpornych na mróz
Nie każdą roślinę można ochronić przed mrozem okrywą, ponieważ niektóre z nich nie przeżyją w przemrożonym gruncie. Takie gatunki należy wykopać i przechować w suchym i chłodnym miejscu, ale w takim, gdzie nie dociera mróz. Może to być oświetlona piwnica albo zakątek w garażu, jeżeli ten usytuowany jest w jednej bryle z domem. Inne rośliny pozostają w gruncie, a do najbardziej narażonych na zniszczenie przez mróz należą rośliny świeżo przesadzone (jesień jest najczęstszą porą na przesadzanie roślin) oraz rośliny młode. Dotyczy to zarówno bylin, jak i drzewek i krzewów. Oczywiście nie można zapominać o roślinach egzotycznych, niepochodzących z naszej strefy klimatycznej, całkowicie nieodpornych na mróz.
Materiały przydatne do ochrony roślin przed mrozami
Jest całkiem sporo materiałów, których można użyć do ochrony roślin przed mrozami. Są to materiały naturalne:
• kora sosnowa;
• słoma;
• stroisz (gałązki drzew iglastych);
• suche liście;
• wiklina;
• ziemia z kompostem; oraz materiały wyprodukowane przez człowieka:
• agrowłóknina;
• tkaniny jutowe;
• siatka cieniującą.
Wymienione materiały cechuje tzw. paroprzepuszczalność, a więc rośliny nimi okryte będą miały zapewniony dostęp wody oraz powierza. O różnego rodzaju foliach należy zapomnieć, ponieważ te zaparzą i zaduszą rośliny. Jedynie folia bąbelkowa znajduje zastosowanie w ogrodnictwie w takim zakresie, jednakże nie do okrywania samych roślin, a donic.
Sposoby okrywania roślin na zimę
Różne materiały można wykorzystywać przy okrywaniu roślin podobnie albo w sposób odmienny i tak:
• słomiane chochoły są przeznaczone do ochrony pni drzewek, a szczególnie drzewek szczepionych na podkładkach, które są szczególnie narażone na przemarzanie;
• agrowłóknina z kolei jest chyba najwszechstronniejszym materiałem ochronnym i w tym wypadku będzie to specjalna agrowłóknina zimowa. Można agrowłókniną owinąć pnie drzewek owocowych dla ochrony przed zimowym słońcem, chociaż w tym celu stosuje się również malowanie wapnem lub białą farbą wodną. Agrowłókninę używamy jednak przede wszystkim do owijania wyższych krzewów, a całość zabezpieczamy sznurkiem i najlepiej wbitymi w ziemię ramkami (stelażem) oraz kopczykiem z ziemi u podstawy;
• rośliny w donicach pozostawione na wolnym powietrzu należy okrywać również agrowłókniną, a dodatkowo folia bąbelkowa powinna zostać użyta do solidnego owinięcia donic;
• przy okrywaniu i ochronie roślin sznurek będzie potrzebny przy wielu metodach. Także przy związywaniu iglaków, u których duże opady śniegu mogą powodować deformacje;
• ciemnozielona siatka cieniująca sprawdza się do osłony przed słońcem i mroźnym wiatrem roślinek niskich i płożących, a także zimozielonych; • takie krzewinki jak róże związujemy, aby śnieg nie wyłamywał ich pędów. Jeżeli istnieje możliwość, można przykryć krzewinki workiem jutowym albo owinąć agrowłókniną;
• maty wiklinowe oraz maty słomiane wykorzystywane są jako płotki do ochrony roślin przed słońcem i wiatrem;
• ziemia z kompostem lub kora i liście mogą być wykorzystane do usypywania kopczyków u nasady pni, co ochroni korzenie przed zbytnim przemarzaniem. Liście i korę można wykorzystywać również do pokrywania roślin płożących oraz miejsc zimowania roślin cebulowych i kłączy.
Czas okrywania
Trzeba ten czas wybrać starannie, uważnie obserwując pogodę oraz prognozy. Jeżeli bowiem przystąpimy do okrywania zbyt wcześnie, możemy pobudzić rośliny do wegetacji i osłabić je na okres zimowy. Ogrodnicy są tutaj zgodni i zalecają rozpoczęcie okrywania roślin po tym, gdy te lekko się zahartują, dzięki czemu łatwiej wytrzymają mrozy. Termin okrywania nie jest w związku z tym ściśle ustalony, ale zazwyczaj występuje w połowie listopada (chociaż może wystąpić w grudniu). Zabezpieczamy rośliny na zimę dopiero po tym, jak przez kilka dni temperatura utrzymuje się w okolicach -5°C. Jest to okres idealny, gdyż wierzchnia warstwa gleby zostaje lekko przemrożona, a rośliny w większości przeszły w fazę zimowego półsnu. Jest jednakże coś jeszcze istotnego odnośnie do okrywania roślin na zimę. Nie należy tego okrycia traktować jako zamknięcia ostatecznego, do zdjęcia dopiero na wiosnę. W okresie późnej jesieni, czyli do ok. połowy grudnia, a nawet w środku zimy trafiają się często nawet kilkudniowe okresy ocieplenia, które mogą zaparzać rośliny. Zaleca się wówczas poluzowanie płaszcza ochronnego, a nawet i jego zdjęcie, pilnując jedynie pogody, by w porę ponownie zabezpieczyć rośliny solidnie.