Aloes zwyczajny – historia, zastosowanie , uprawa i rozmnażanie

Wśród roślin doniczkowych, spotykanych powszechnie w domach Polaków, aloes zwyczajny (Aloe vera) jest jednym z popularniejszych gatunków, gdyż ten łatwy w uprawie sukulent znany jest z wielu dobroczynnych właściwości. Jaka jest jednak jego historia i potencjalne zastosowania i jak uprawiać go w domu?

Aloes zwyczajny – historia i charakterystyka

Powszechnie przyjmuje się, że aloes pochodzi z południowych obszarów Półwyspu Arabskiego, a stamtąd zawędrował on między innymi do Maroka, Mauretanii, Egiptu i w głąb Afryki. Znali go także starożytni Indusi i Chińczycy, a także dotarł on do krajów śródziemnomorskich, Ameryki Łacińskiej i Australii.

Aloes zwyczajny jest wieloletnim sukulentem należącym do rodziny liliowatych i jest jedną z najłatwiejszych w uprawie roślin. Chętnie wybierany jest więc przez osoby chcące posiadać je w domu, ale niemające ręki do wielu innych gatunków. Do tego dość szybko rośnie i da się go łatwo rozmnażać. W naturze osiąga on do metra wysokości, w przypadku dobrych ku temu warunków.

aloes zwyczajny

Chociaż w chłodniejszych klimatach, takich jak polski, da się go uprawiać jedynie jako doniczkową roślinę, w klimatach suchym i tropikalnym może on zostać z łatwością znaturalizowany i stanowić on może część lokalnej szaty roślinnej.

Pędy aloesu są bardzo charakterystyczne i ciężko pomylić tę roślinę z innymi gatunkami, chociaż czasem jest mylona z innymi odmianami aloesu. Są one grube i intensywnie zielone, przechowując cenny miąższ, który aż w 95% składa się z wody.

W kulturze duchowej aloes nie odgrywał aż tak silnej roli, jak inne rośliny. Jest on używany między innymi w rytuałach uzdrawiających hoodoo, jednak zasadniczo wykorzystywano go przede wszystkim jako roślinę leczniczą. Nie sporządza się także z niego kadzideł, gdyż jego woń, choć niezwykle przyjemna, gdy roślina jest świeża, zamienia się podczas spalania aloesu w bardzo przykry zapach nienadający się do jakichkolwiek zastosowań duchowych czy rytualnych.

Aloes zwyczajny a medycyna i uroda

Aloes zwyczajny zastosowanie swe zawdzięcza wielu właściwościom zdrowotnym i chociaż jest on przede wszystkim kojarzony z leczeniem urazów i chorób skóry, takich jak poparzenia, grzybica, trądzik, egzema, zakażenie bakteryjne, wykorzystywany też jest jako roślina lecznicza pomocna między innymi w zapaleniu dróg moczowych, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, cukrzycy, zapaleniu wątroby, zbyt wysokim poziomie cholesterolu i wielu innych schorzeniach.

Aloes spożywany jest przede wszystkim jako sok z aloesu chociaż można spożywać także jego świeże liście. W istocie jest on nawet traktowany jako potrawa, jednak spożyty w zbyt dużej ilości ma działanie umiarkowanie przeczyszczające. Działanie to powoduje obecność aloiny i emodyny. To dzięki zawartości tych substancji aloesu nie tykają dzikie zwierzęta.

Pewne badania wskazują także, że bardzo długie spożywanie aloesu i jego soku w obfitych ilościach może z czasem wywołać nowotwory, jednak nie ma tu jednoznacznie silnych dowodów. Wiele osób jednak pod wpływem tych informacji stosuje go jedynie zewnętrznie, na skórę – czy to jako żel z aloesu, leczący wiele jej chorób i będący doskonałą bazą do kosmetyków, czy sok z aloesu, na którego bazie również wiele firm kosmetycznych przygotowuje mydła, szampony, czy kremy i inne kosmetyki z aloesu.

Miąższ z aloesu bogaty jest w minerały takie, jak wapń, żelazo, magnez, cynk, miedź, mangan, sód, potas, chrom, czy fosfor. Bogaty jest także w witaminy z grupy B, w tym przede wszystkim w witaminę B12. Zawiera też witaminę C, kwas foliowy i beta-karoten. To ze względu na te substancje kosmetyki z aloesu są tak skuteczne.

aloes jako kosmetyk

Aloes zwyczajny – uprawa

W przypadku rośliny, jaką jest aloes, uprawa jej jest niezwykle łatwa. Doskonale rośnie on w suchym klimacie z małą ilością opadów, a do tego jest on odporny na różnego rodzaju szkodniki, w tym na insekty czy gryzonie. Najlepiej rośnie on w pełnym słońcu i na otwartej przestrzeni. Dobry jest też dla niego klimat tropikalny.

Uprawiając go więc w domu, trzeba ustawić go w miejscu słonecznym, najlepiej na parapecie przy oknie, przy którym znajduje się najwięcej światła słonecznego. Do tego warto go cieplejszą porą roku wystawiać na balkon. Dobrą informacją jest to, że chociaż jest on rośliną ciepłolubną, niestraszne są mu nocne przymrozki. Wszak pochodzi on z terenów, gdzie temperatury nocne potrafią być naprawdę niskie.

Najlepiej rośnie on w glebie piaszczystej, której odczynnik pH waha się pomiędzy 7 a 8,5. Oczywiście bez problemu rośnie on też, kiedy użyje się innych typów ziemi, jednak taka byłaby idealna, chociaż można mieć problem z jej dostępnością i trzeba będzie mieszać ziemię z piaskiem.

Od początku wiosny do końca lata roślinę należy podlewać regularnie, zmniejszając znacznie częstotliwość w okresie jesiennym i zimowym. Również wiosną i latem należy go nawozić preparatami zawierającymi potas. Roślinę należy też przesadzać co 3 lata i zazwyczaj robi się to wiosną.

Aloes najlepiej i najłatwiej rozmnażać jest z odrostów pojawiających się u nasady pędu, zazwyczaj dokonując tego w okresie wiosennym. Chyba każdy poradzi sobie z tym zadaniem. O wiele trudniejsze jest jednak rozmnażanie aloesu poprzez wysiew nasion, co zrobić można, jeżeli on zakwitnie. Kiedy pojawią się na nim owoce, które dojrzeją i pękną, nasiona z nich należy wysiać jak najszybciej, gdyż wystarczy nawet niewielki okres zwłoki, a stracą one zdolność kiełkowania. Do wysiewu muszą być one bardzo świeże. Dlatego też najlepiej wysiewać te pozyskane z uprawianych przez siebie roślin, gdyż kupując je w sklepie czy na aukcji, istnieje spore prawdopodobieństwo niepowodzenia.

Aloes jest rośliną łatwo dostępną w rozmaitych sklepach, do tego jest jedną z najłatwiejszych w uprawie. Aloes działanie swoje pokazać może w warunkach domowych w całej okazałości, gdyż można przyrządzić z niego samodzielnie sok z aloesu lub żel z aloesu.